Dự trữ buồng trứng là gì? Chìa khóa vàng cho khả năng sinh sản của phụ nữ

Dự trữ buồng trứng là một thuật ngữ quan trọng trong y học sinh sản, phản ánh khả năng sinh sản tiềm năng của người phụ nữ. Hiểu rõ dự trữ buồng trứng là gì giúp mỗi chị em có cái nhìn chính xác về “ngân hàng trứng” của mình, từ đó có thể đưa ra những quyết định sáng suốt về kế hoạch làm mẹ và bảo vệ sức khỏe sinh sản.

Dự trữ buồng trứng là gì?

Dự trữ buồng trứng (Ovarian Reserve) là số lượng và chất lượng của các nang noãn (trứng) còn lại trong buồng trứng của người phụ nữ tại một thời điểm nhất định. Nó là một chỉ số quan trọng, phản ánh khả năng buồng trứng có thể cung cấp trứng có chất lượng tốt để thụ tinh và mang thai.

• Số lượng trứng ban đầu: Mỗi phụ nữ sinh ra với một số lượng nang noãn nguyên thủy nhất định (khoảng 1-2 triệu nang) trong buồng trứng. Đây là nguồn trứng duy nhất mà họ có trong suốt cuộc đời.
• Sự suy giảm tự nhiên: Từ khi sinh ra, số lượng nang noãn này sẽ giảm dần theo thời gian qua quá trình thoái hóa tự nhiên (atresia) và rụng trứng hàng tháng. Đến tuổi dậy thì, chỉ còn khoảng 300.000 – 500.000 nang noãn.
• Trứng không tái tạo: Điều quan trọng cần nhớ là cơ thể phụ nữ không thể sản xuất thêm trứng mới. Một khi nang noãn đã mất đi, chúng không thể được phục hồi hay tái tạo.

Dự trữ buồng trứng suy giảm theo tuổi

Tại sao dự trữ buồng trứng lại quan trọng?

Dự trữ buồng trứng là yếu tố then chốt vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến:

• Khả năng thụ thai tự nhiên: Dự trữ buồng trứng tốt đồng nghĩa với việc có nhiều trứng hơn và cơ hội có trứng chất lượng tốt hơn trong mỗi chu kỳ, từ đó tăng khả năng thụ thai tự nhiên.
• Hiệu quả của các phương pháp hỗ trợ sinh sản: Đặc biệt là thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Dự trữ buồng trứng càng tốt, khả năng thu được nhiều trứng chất lượng cao trong quá trình kích thích buồng trứng càng lớn, tăng tỷ lệ thành công của IVF.

Xem thêm: IVF cho người dự trữ buồng trứng thấp có hiệu quả không?.

• Dự đoán thời điểm mãn kinh: Dự trữ buồng trứng suy giảm thường là dấu hiệu báo trước của giai đoạn mãn kinh.
• Lập kế hoạch gia đình: Hiểu về dự trữ buồng trứng giúp phụ nữ đưa ra quyết định sáng suốt về thời điểm sinh con hoặc cân nhắc các phương pháp bảo tồn khả năng sinh sản.

Các yếu tố ảnh hưởng đến dự trữ buồng trứng

Dự trữ buồng trứng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là:

• Tuổi tác: Đây là yếu tố chi phối nhất. Sau tuổi 30, đặc biệt là sau 35 tuổi, số lượng và chất lượng trứng giảm nhanh chóng. Đến khoảng 40-45 tuổi, sự suy giảm diễn ra rất mạnh.
• Di truyền: Một số phụ nữ có thể có dự trữ buồng trứng thấp hơn hoặc suy giảm sớm hơn do yếu tố di truyền (ví dụ: hội chứng Fragile X pre-mutation, tiền sử gia đình có mẹ/chị em gái mãn kinh sớm).

Xem thêm: Nguyên nhân gây suy giảm dự trữ buồng trứng.

• Phẫu thuật buồng trứng: Các ca phẫu thuật như bóc u nang buồng trứng (đặc biệt là u nang lạc nội mạc tử cung), cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ buồng trứng có thể làm giảm số lượng nang noãn.
• Hóa trị và xạ trị: Các phương pháp điều trị ung thư này có thể gây tổn thương nghiêm trọng và vĩnh viễn cho buồng trứng.
• Bệnh tự miễn: Một số bệnh tự miễn (ví dụ: lupus, viêm tuyến giáp Hashimoto) có thể khiến hệ miễn dịch tấn công buồng trứng, gây tổn thương.
• Thói quen sinh hoạt và môi trường: Hút thuốc lá là yếu tố cực kỳ độc hại, đẩy nhanh quá trình suy giảm. Tiếp xúc với hóa chất độc hại, căng thẳng kéo dài cũng có thể ảnh hưởng gián tiếp.

Xem thêm: Chế độ ăn, sinh hoạt hỗ trợ người AMH thấp

Làm sao để đánh giá dự trữ buồng trứng?

Để biết dự trữ buồng trứng là gì đối với cá nhân mình, phụ nữ cần thực hiện các xét nghiệm chuyên biệt:

• Xét nghiệm AMH (Anti-Müllerian Hormone): Đây là chỉ số quan trọng nhất và được sử dụng rộng rãi nhất để đánh giá dự trữ buồng trứng. Nồng độ AMH tương quan trực tiếp với số lượng nang noãn non còn lại. AMH có thể xét nghiệm vào bất kỳ thời điểm nào trong chu kỳ kinh nguyệt.

Xem thêm: AMH thấp có nguy hiểm không?

• Siêu âm đếm nang thứ cấp (AFC – Antral Follicle Count): Bác sĩ sẽ thực hiện siêu âm qua ngả âm đạo vào đầu chu kỳ kinh nguyệt (ngày 2-5) để đếm số lượng các nang noãn nhỏ (kích thước 2-10mm) có thể nhìn thấy được trên cả hai buồng trứng. Số lượng nang thứ cấp cho thấy số lượng nang noãn sẵn sàng phát triển trong chu kỳ đó.

 Hình ảnh siêu âm buồng trứng đếm các nang noãn thứ cấp

• Xét nghiệm FSH (Follicle-Stimulating Hormone) và Estradiol (E2): Thường được thực hiện vào ngày 2-3 chu kỳ kinh. FSH cao cho thấy buồng trứng đang phải “làm việc vất vả” hơn để đáp ứng, gợi ý dự trữ thấp.

Khi dự trữ buồng trứng thấp thì sao?

Khi được chẩn đoán dự trữ buồng trứng thấp (AMH thấp và/hoặc AFC thấp), điều này không có nghĩa là không thể có con, nhưng khả năng sinh sản sẽ bị ảnh hưởng:

• Khó mang thai tự nhiên: Cơ hội thụ thai tự nhiên giảm đi đáng kể. Tuy nhiên, vẫn có thể có thai nếu trứng rụng có chất lượng tốt và các yếu tố khác thuận lợi.

Xem thêm: AMH thấp có thai tự nhiên được không?

• Cần can thiệp y tế sớm: Thời gian là yếu tố quan trọng. Bác sĩ sẽ tư vấn về các phương pháp hỗ trợ sinh sản như IVF hoặc các lựa chọn bảo tồn khả năng sinh sản (trữ trứng/phôi).

Xem thêm: Có nên trữ trứng khi AMH thấp không?

• Dấu hiệu của suy buồng trứng sớm: Ở phụ nữ trẻ (dưới 40 tuổi), dự trữ buồng trứng thấp có thể là dấu hiệu cảnh báo của suy buồng trứng sớm, cần được quan tâm đặc biệt.

Xem thêm: Dấu hiệu cảnh báo buồng trứng suy sớm.

Kết luận

Hiểu rõ dự trữ buồng trứng là gì và cách đánh giá nó là bước đầu tiên để phụ nữ chủ động trong việc lập kế hoạch sinh sản. Dự trữ buồng trứng tuy có giảm tự nhiên theo tuổi tác, nhưng cũng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác. Việc thăm khám định kỳ và thực hiện các xét nghiệm cần thiết khi có dấu hiệu bất thường sẽ giúp bạn nắm bắt tình trạng của mình và nhận được sự tư vấn kịp thời từ chuyên gia, tối ưu hóa cơ hội làm mẹ của bản thân.

Bạn muốn đánh giá dự trữ buồng trứng của mình?

Đăng ký khám sức khỏe sinh sản tổng quát và xét nghiệm AMH ngay hôm nay

Nhận tư vấn miễn phí từ chuyên gia hiếm muộn để được giải đáp mọi thắc mắc và xây dựng kế hoạch sinh sản phù hợp

 

Quý bệnh nhân cần tư vấn liên hệ:

Bs CK I Nguyễn Phước Phương Thảo 0974725833

Địa chỉ:

Bệnh viện đa khoa TTH Vinh – 105 Lý Thường Kiệt

Phòng khám hiếm muộn Sài Gòn PQ – số nhà 30, Ngõ 18, Đường Nguyễn Đức Cảnh, thành phố Vinh